۱۳۹۹/۰۷/۰۴

«جمهوری آذربایجان غربی» در تبعید اعلام موجودیت کرد

 جمهوری آذربایجان غربی با مرکزیت ایروان از سوی یک هیئت به ریاست پروفسور قافار چاخماقلی در تبعید اعلام موجودیت کرد.

 یک هیئت متشکل از چهرهای سیاسی-اجتماعی آذربایجانی که ریاست آن را استاد دانشگاه کایسری ترکیه و ارمنی شناس معروف «قافار چاخماقلی» برعهده دارد، موجودیت «جمهوری آذربایجان غربی» را رسما اعلام کردند.

 پروفسور چاخماقلی یکشنبه (۲۱ اردیبهشت) در مصاحبه با خبرگزاری «توران» گفت: مدتها بود که ایده تشکیل این جمهوری در جمهوری آذربایجان و ترکیه مطرح بود که با گردهم آمدن گروهی از مهاجرین جمهوری آذربایجان غربی (ایروان) از اقصی نقاط جهان، این اقدام تاریخی در نهایت صورت گرفت.

 او افزود: ابتدا شورای ملی تشکیل خواهد شد، سپس به صورت مرحله ای انتخابات پارلمان انجام گرفته و در نهایت این جمهوری شکل خواهد گرفت.

به گفته پروفسور چاخماقلی اکثریت اعضای جمهوری آذربایجان غربی متشکل از چهره های روشنفکر خواهد بود و هدف اصلی این جمهوری آزادسازی ایروان، زنگباسار، گوئیچه، زنگزور، گومرو، درلیز و تمامی مناطق آذربایجان است که از سوی ارمنستان اشغال شده است.

این ارمنی شناس معروف ادامه داد: تاریخ نشان می دهد که اقدام ما در اعلام این جمهوری حقانیت دارد. در طول قرن ها ما همیشه در آذربایجان غربی سکونت داشته و دارای دولت بوده ایم. دولت ما هرگز در آنجا تبعیض نژادی و مذهبی اعمال نکرده است.

دولت ایروان که از بقایای دولت آذربایجان بود، خیلی هم در گذشته و تاریخ قدیمی نیست. روسیه پس از اشغال ایروان به دولتمداری ما در آنجا خاتمه داد. درسال ۱۹۱۸ میلادی ایروان با درنظر گرفتن تعهداتی به ارمنستان الحاق شد اما ارامنه نه تنها به تعهداتشان از جمله خودمختاری به ایالت زنگزور تن ندادند بلکه قره‌باغ را نیز اشغال کردند. با حمایت مسکو مساحت ارمنستان از ۹ هزار کیلومترمربع به ۲۹ هزار کیلومتر مربع گسترش یافت. پاکسازی نژادی ارمنستان از تُرک‌های آذربایجانی از سال ۱۹۱۸ آغاز و در ۱۹۸۸ این پاکسازی اتمام یافت، در نتیجه حتی یک تُرک نیز در آذربایجان غربی سکونت ندارد.

۱۳۹۹/۰۷/۰۳

رد شروط ۷ گانه ارمنستان از سوی جمهوری آذربایجان

 رئیس جمهوری آذربایجان ضمن رد شروط ۷ گانه نخست وزیر ارمنستان، تنها شرط کشورش را خروج بی قید و شرط ارمنستان از اراضی جمهوری آذربایجان اعلام کرد.

به گزارش قره باغ سسی؛ رئیس جمهوری آذربایجان ضمن رد شروط ۷ گانه نخست وزیر ارمنستان، تنها شرط کشورش را خروج بی قید و شرط ارمنستان از اراضی جمهوری آذربایجان اعلام کرد.

الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در مصاحبه خود با شبکه‌های تلویزیونی این کشور ضمن ارزیابی گفت و گو ‌های صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای حل مسالمت آمیز مناقشه «قره باغ» گفت: گفت و گو ‌های صلح آمیز در حقیقت راکد مانده است و من بار‌ها گفته ام که ما در گفت و گو ‌هاي نمایشی شرکت نخواهیم کرد.

علی اف افزود این به معنای ترک میز مداکره از سوی ما نیست بلکه به معنای این است که ما نمی‌خواهیم بخشی از سیاست حیله گرانه ارمنستان باشیم.

وی با اعلام اینکه رهبران ارمنستان روند گفتگو‌ها را بر هم زده اند افزود بیانات غیرمنطقی نخست وزیر ارمنستان ضربه بزرگی به روند گفتگو‌ها وارد کرد.

۱۳۹۹/۰۶/۳۰

الهام علی‌اف: رزمایش مشترک آذربایجان و ترکیه باعث ترس و وحشت ارمنستان شد

 رئیس‌جمهور آذربایجان با تمجید از روابط خوب و قدرتمند باکو و آنکارا گفت رزمایش نظامی مشترک دو کشور باعث ترس و وحشت ارمنستان شده‌است.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در مصاحبه با تلویزیون این کشور در ارتباط با رزمایش مشترک با ترکیه تصریح کرد: رزمایش نظامی مشترک جمهوری آذربایجان با ترکیه باعث ترس و وحشت دولت ارمنستان شده‌است.

وی افزود: ما هر سال به طور منظم رزمایش مشترک برگزار می‌کنیم. بنابراین هیچ مورد غیرعادی در این رابطه وجود ندارد. رزمایش امسال با حوادث تووز مصادف شد، این رزمایش مشترک بار دیگر وحدت ما را به نمایش گذاشت.

رئیس‌جمهور آذربایجان تاکید کرد: از نخجوان در مرز آذربایجان و ارمنستان تا ایروان حدود ۸۰ کیلومتر مسافت وجود دارد. من فکر می‌کنم ارمنستان دچار استرس روانی شده‌ است. چون با توجه به اطلاعاتی که داریم، آنها خود را به هر دری می‌زنند و از رزمایش مشترک ما دچار بیم و هراس شده‌اند.

علی‌اف اظهار داشت: ارمنستان مجددا معاهده سور را مطرح کرده‌است، با این حال، هر مورخ یا سیاستمدار عاقلی به هیچ وجه اجازه چنین چیزی را نمی‌دهد. کشور کوچکی که در سرزمین‌هایی که متعلق به آنها نیست برای خود قلمرو تأسیس می‌کند چگونه می‌تواند در مقابل کشوری مانند ترکیه قد علم کرده و چنین اتهاماتی وارد کند؟

وی ادامه داد: دشمنی ارمنستان با ترکیه و جمهوری آذربایجان آنها را وارد مسیر خطرناکی می‌کند. اما دوستی و روابط دیرینه و قدرتمند ما با ترکیه گسترش خواهد یافت.

علی‌اف با بیان اینکه حجم گاز صادراتی آذربایجان به ترکیه در پی پروژه تاناپ افزایش یافته‌است، گفت: یک سال پیش بازار گاز طبیعی آذربایجان در ترکیه در رده چهارم و پنجم قرار داشت اما اکنون در صدر قرار دارد. این برای هر دو کشور بسیار حائز اهمیت است، زیرا گاز طبیعی امنیت انرژی هر کشوری را تضمین می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: گاز استخراجی از دوم میدان گازی آبشرون از طریق کانال تاناپ به ترکیه منتقل و به بازارهای دیگر صادر خواهد شد.

رئیس‌جمهور آذربایجان در ادامه تصریح کرد: در ماه ژوئیه پس از اقدامات تحریک‌آ‌میز ارمنستان علیه آذربایجان، ترکیه از باکو حمایت کرد، از حمایت و پشتیبانی برادرم رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور کشور دوست و برادر، ترکیه قدردانی می‌کنم. این نشانه اتحاد و برادری ترکیه و آذربایجان است.

وی با تاکید بر اینکه آذربایجان نیز همیشه در کنار ترکیه خواهد بود، گفت: اتحاد، ثروت بزرگ ما است. تاریخ، ریشه قومی، دین، زبان و فرهنگ مشترک ما را به یکدیگر نزدیک کرده و این یک ثروت ارزشمند است که باید از آن حفاظت کنیم. در این راستا روابط قدرتمندی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، انرژی، حمل و نقل، فرهنگی و نظامی برقرار کرده‌ا‌یم.

علی‌اف با اشاره به گسترش حجم تجاری بین دو کشور اظهار داشت: آذربایجان بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی را در ترکیه انجام داده‌ و ترکیه نیز به همین صورت بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی را در آذربایجان انجام‌ داده‌است. این روند به همین ترتیب ادامه خواهد یافت.

رئیس‌جمهور آذربایجان در پایان تاکید کرد: ما در تمام زمینه‌ها از یکدیگر حمایت خواهیم کرد.

۱۳۹۹/۰۶/۲۹

رژیم اشغالگر ارمنستان رسما سفارت خود را در فلسطین اشغالی افتتاح کرد

 رسانه های اسرائیلی گزارش دادند سفارت ارمنستان روز جمعه ۱۸ سپتامبر رسماً در تل آویو افتتاح شد.

به گزارش قره باغ سسی به نقل از پایگاه اینترنتی «ارمن پرس»، در مراسم افتتاح سفارت ارمنستان در تل آویو «ییتزاک کارمل-کاگان» رئیس بخش «اوراسیا» وزارت امور خارجه اسرائیل حضور داشت.

آرمن سمباتیان، سفیر ارمنستان در فلسطین اشغالی، در سخنان خود این واقعیت را که سفارت طبق تقویم یهودیان در آستانه سال نو آغاز به کار می کند، آن را نمادین دانست. وی سال نو یهودی را به همه شهروندان اسرائیلی تبریک گفت.

ایزاک کارمل-کاگان که به نمایندگی از اسرائیل در این مراسم حضور داشت با استقبال از افتتاح سفارت ارمنستان در تل آویو، تأکید کرد که توسعه روابط بین تل آویو و ایروان بسیار مهم است و برگزاری گفتگوی بین دو طرف باید به طور مستمر ادامه پیدا کند.

از نظر کارشناسان مسائل منطقه حکومت اشغالگر ارمنستان با این اقدام نسنجیده برای تکمیل پازل دشمن درجه یک جمهوری اسلامی ایران یعنی رژیم صهیونیستی در منطقه قفقاز ایفای نقش و همکاری می کند و بی تردید کشیده شدن این کشور به منازعه و کشمکش جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی آسیب های زیادی به منافع این کشور خواهد زد. این کارشناسان افتتاح سفارت ارمنستان در فلسطسن اشغالی و توسعه روابط با رژیم صهیونیستی را یک خطای راهبردی می دانند که دستاوردی ناچیز و حداقلی برای این حکومت خواهد داشت.

۱۳۹۹/۰۶/۲۸

"نیروهای ویژه" گروه تروریستی پ ک‌ ک در قره باغ

 در ادامه‌ی اسکان ارامنه‌ی لبنان توسط حکومت ارمنستان در اراضی اشغالی قره باغ جمهوری آذربایجان، اکنون گفته می‌شود که نیروهای به اصطلاح ویژه گروه تروریستی پ ک ک نیز به قره باغ منتقل شده‌اند.

حکومت ارمنستان اشغالگر همچنان سیاست‌های تغییر بافت جمعیتی اراضی اشغالی جمهوری آذربایجان که بیش از ۲۹ سال اشغال کرده را ادامه می‌دهد.

دولت نیکول پاشینیان بدنبال انفجار در شهر بیروت پایتخت لبنان، صدها ارمنی اهل لبنان را در قره باغ و دیگر مناطق اشغالی آذربایجان اسکان داده است. نخست وزیر دولت اشغالگر ارمنستان شخصا به استقبال ارامنه لبنان در فرودگاه رفته، از ارامنه‌ی لبنان استقبال کرده و به آن‌ها وعده داده است که به زودی شهروندی و تابعیت ارمنستان را دریافت خواهند کرد.‌ این اتفاق مشابه در قره باغ در سال ۲۰۰۹ و‌ در جنگ سوریه نیز بر ارامنه سوریه اتفاق افتاده بود.

از اتهامات نیکول پاشینیان علاوه بر تلاش برای تغییر ترکیب قومی قره باغ، ایجاد گروهک‌های تروریستی نظامی و شرکت دادن آن‌ها در جنگ‌های نیابتی است. بنابر اخبار منابع امنیتی و نظامی، نیروهای ویژه گروه تروریستی پ ک ک جهت آموزش نظامی به ارامنه در قره باغ اشغالی مستقر شده‌اند. قابل توجه است که در حین اسکان ارامنه سوریه در قره باغ، حدود ۲۵۰ ارمنی نیز به صفوف گروه تروریستی پ ی د/ی پ گ پیوسته بودند.

گفته شده که فرانسه مجری این همکاری بین سربازان ارمنی و پ.ک.ک است و سربازان ارمنی با سازمان تروریستی پ.ک.ک با هماهنگی فرانسه گفتگو کردند. افشار سلیمانی، سفیر پیشین ایران در آذربایجان اخیرا در مصاحبه‌ای گفته است که مهاجرت ارامنه لبنان به قره باغ «جنبه قابل مشاهده» است و اظهار داشت که صدها تروریست پ.ک.ک از عراق و سوریه در دو ماه گذشته در قره باغ کوهستانی مستقر شده اند.


سنا یاشار - روزنامه جمهوریت ترکیه

۱۳۹۹/۰۶/۲۷

تجمع اعتراضی دانشجویان در مقابل سفارت ارمنستان در تهران

 شماری از دانشجویان در اعتراض به بازگشایی سفارت ارمنستان در فلسطین اشغالی در مقابل سفارت این کشور در تهران تجمع کردند.

به گزارش قره باغ سسی به نقل از خبرگزاری تسنیم، دانشجویان معترض در تجمع مقابل سفارت ارمنستان در تهران با سردادن شعارهایی مانند «دو اشغالگر کنار هم»، «ارمنستان حتماً از بازگشایی سفارت در رژیم صهیونیستی پشیمان خواهد شد» و «بهای همکاری با اسرائیل بسیار سنگین خواهد بود»، مخالفت خود را با این اقدام نابخردانه توسط دولت ارمنستان اعلام کردند.

شرکت کنندگان در این تجمع در بیانیه ای ضمن حمایت از «آرمان فلسطین و حفظ امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» اعلام کردند: باز شدن بیش از پیش پای رژیم صهیونیستی به این منطقه نه تنها هیچ کمکی به کاهش بحران های قفقاز نخواهد کرد، بلکه باعث تشدید رقابتهای سوء شده و پیچیدگی مسائل از جمله بحران قره باغ را در پی خواهد داشت.

ما دانشجویان به عنوان نمایندگان بیدار بیش از ۸۵ میلیون ایرانی، امروز در اینجا و در مقابل سفارت ارمنستان اعلام می کنیم که ارمنستان باید در تصمیم خود تجدیدنظر کرده و با فراخواندن سفیر خود، پایه گذار یک حرکت ناپسند در تبادل سفیر با رژیم منحوس صهیونیستی نباشد و باعث تقویت این شجره خبیثه در قلب جهان اسلام نشود که در غیر این صورت، خود شریک جرم و شریک گناه آن خواهد بود.

اگر جز این کرده و پای این جانیان به سرزمین خود را باز کند باید منتظر فتنه انگیزی های شوم شب و روز آنها باشد که یکی از هزاران فتنه اختلال در روابط دوستانه و صلح آمیز با ایران است.

در پایان تأکید می‌کنیم که سیاست منطقی و اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال رژیم اشغالگر صهیونیستی به ‌عنوان مهم‌ترین دشمن جهان اسلام تغییرناپذیر بوده و هرگونه زمینه‌سازی برای افزایش حضور و نفوذ این رژیم در همسایگی ایران، اقدامی خصمانه و ضد ایرانی ارزیابی شده و در تصمیم‌گیری‌های اساسی کشور در حوزه سیاست خارجی تأثیرگذار خواهد بود.

لازم بذکر است این تصمیم دولت غربگرای ارمنستان پس از سفر مشاور امنیت ملی وقت آمریکا در پاییز ۲۰۱۸ به ایروان و ترغیب ارامنه به همراهی بیش از پیش با صهیونیست‌ها اتخاذ و در اواخر سال ۲۰۱۹ منجر به بازگشایی رسمی در فلسطین اشغالی شد.

۱۳۹۹/۰۶/۲۴

باکو: ایروان ارامنه لبنانی را در مناطق اشغالی قره باغ اسکان داده است

 باکو ایروان را به اسکان ارامنه لبنانی در شهر شوشا متهم کرد.

به گزارش قره باغ سسی، حکمت حاجی اف، مدیر شعبه روابط خارجی ریاست جمهوری آذربایجان گفت: «ارمنستان در تداوم اسکان غیرقانونی ارامنه در مناطق اشغال شده جمهوری آذربایجان، سیاست انتقال ارامنه لبنان به این اراضی را اجرا می کند. دیروز در شبکه های اجتماعی، گزارش هایی درباره اسکان خانواده ای لبنانی در شهر شوشا که اهمیت فراوان تاریخی و معنوی دارد، منتشر شد.»

حکمت حاجی اف افزود: « در شرایطی که کشورهای دنیا از جمله جمهوری آذربایجان مشغول کمک به لبنان برای از بین بردن نتایج فاجعه روی داده در لبنان هستند، ارمنستان از این فاجعه برای مقاصد کثیف خود استفاده می کند. اهالی اسکان یافته در اراضی اشغال شده، در عمل قربانی سیاست ماجراجویانه و غیرمسئولانه ارمنستان می شوند.»

این مقام باکو ارمنستان را به استفاده از ارامنه لبنان و سوریه به عنوان مزدور جنگی و تلاش برای تغییر بافت جمعیتی متهم کرد.

۱۳۹۹/۰۶/۲۳

زارن کارکادیان: تا سال ۱۸۲۰، آذربایجانی ها در ۲۰۰۰ از ۲۳۰۰ منطقه مسکونی موجود در اراضی ارمنستان کنونی سکونت داشته اند

 تاریخچه تبعید آذربایجانی های مقیم ارمنستان کنونی مشمتل بر دوره ای از سال ۱۸۲۰ تا سال ۱۹۸۸ میباشد.

موضوع محرومیتهای آذربایجانی ها ناشی از تبعید آنها از سرزمینهای تاریخی خود در اراضی ارمنستان معاصر نه فقط در آذربایجان، بلکه در کتابهای منتشره در ارمنستان و سایر کشورها نیز تا حد کافی انعکاس پیدا کرده است.

در کتابی تحت عنوان «اهالی ارمنستان شوروی از سال ۱۸۳۱ تا سال ۱۹۳۱» به قلم زارن کارداکیان از مؤلفان ارمنی آمده است: «تا سال ۱۸۲۰ آذربایجانی ها در ۲۰۰۰ منطقه از ۲۳۰۰ منطقه مسکونی واقع در خاک ارمنستان کنونی سکونت داشته اند».

در پی عهدنامه ترکمن چای منعقده بین ایران و روسیه در سال ۱۸۲۸ که منجر به تجزیه آذربایجان گردیده، آذربایجانی ها مدام در معرض تبعیدهای گسترده قرار گرفته اند. همانطوریکه در کتاب «لغت نامه توپونیم های ارمنستان و مناطق همجوار» که در سال ۱۹۸۶ در ایروان چاپ شده است میخوانیم: «هفتاد در صد اهالی ساکن در اراضی ارمنستان کنونی مهاجرانی هستند که در سالهای ۱۸۲۸-۱۸۳۰ از ترکیه و ایران آمده اند».

ویا اینکه در کتاب «خطری که کار روس ها در ماورای قفقاز را تهدید میکند» که توسط ی.شاوروف به رشته تحریر در آمده و در سال ۱۹۱۱ در پترزبورگ به طبع رسیده است میخوانیم: «تعداد ۴۰۰۰۰ ارمنی از ایران و ۸۴۶۰۰ ارمنی نیز از ترکیه بین سالهای ۱۸۲۸ تا ۱۸۳۰ به ماورای قفقاز کوچ داده و در بهترین زمین های ایالت ایروان با تعداد اندک ساکنین ارمنی آن اسکان داده شده اند.» علاوه بر این، جاستین مکارتی استاد یکی از دانشگاه های آمریکا در کتاب «آیا نسل کشی بوقوع پیوسته است؟» مینویسد: «بین سالهای ۱۸۲۰ تا ۱۹۲۰ تعداد ۶۰۰ هزار ارمنی به اراضی روسیه منتقل شده و دو میلیون مسلمان نیز این اراضی را ترک کرده است.»

تبعید وسیع تُرک‌های آذربایجانی از اراضی ارمنستان در قرن بیستم از حیث تقسیم بندی به چهار مرحله یعنی دوره های ۱۹۰۵،۱۹۱۸-۱۹۲۰، ۱۹۴۸-۱۹۵۶ و ۱۹۸۷-۱۹۸۸ تقسیم میشود. آمار و شواهد موجود در بایگانی ها حکایت از آن دارد که در نتیجه این عملیاتها بیش از یک و نیم میلیون آذربایجانی از سرزمینهای تاریخی خویش بیرون رانده شده اند. بدنبال تأسیس جمهوری شوروی ارمنستان نیز اسامی ۶۹۸ از ۹۴۰ منطقه مسکونی آذری نشین بنا بر مصوبه شورایعالی ارمنستان با عناوین ارمنی جایگزین شده است. ولی ارمنی ها به این کار هم اکتفا نکرده اند. عملیات های تغییر توپونیم ها بعد از تبعید کامل آذربایجانی ها از اراضی آن جمهوری همچنان ادامه داشته است. بموجب فرمان لئون تر پطروسیان رئیس جمهور اسبق ارمنستان به تارخ ۹ آوریل سال ۱۹۹۱، اسامی آخرین گروه آبادیهای آذربایجانی نشین متشکل از ۹۱ منطقه مسکونی با جاینامهای ارمنی عوض شده است.

تاپدیق فرهاد اوغلو

۱۳۹۹/۰۶/۲۱

مکتب «آشیقی ایروان»؛ سنگر ازلی و ابدی آذربایجان

 ساز و قوپوز تنها سنگر و قلعه در آذربایجان و شاید در کل جهان است که هیچ وقت تسخیر و توسط دشمنانمان اشغال نشده است.

هر آهنگ وپوز پاسپورت و سندیت حضور تاریخی تُرک ها در آن سرزمین است.

مکتب آشیق ها در آذربایجان از دربند گرفته تا کرکوک علی رغم تکه پارچه شدن آذربایجان در عین کثرت وحدانیت خود را حفظ کرده است:

مکتب بورچالی

مکتب گنجه

مکتب کلبجر

مکتب قاراداغ

مکتب تبریز

مکتب اورمیه

مکتب نخجوان

و...

اما آنچه که در این میان غریب و حتی از دید آشیق ها هم کنار افتاده، مکتب تاریخی ایروان می باشد.

اگر بگوییم هنر و صنعت آشیقی بر پایه مکتب ایروان زنده مانده است سخنی به گزاف نگفته ایم، چون آشیق علعسگر که امروز ۶۰ میلیون آذربایجانی با شعر و با هنر موسیقی وی آشناست برخاسته از مکتب ایروان می باشد.

همچنین آهنگ معروف "گوُیچه گولو و ایروان چخورو" امروزه توسط تمامی آشیق ها اجرا می شود.

اخیرا گروهی از نویسندگان،آشیق ها و محققان آذربایجان ایران در نامه ای به مسئول محترم شعبه نویسندگان آذربایجان ایران در باکو خواستار ثبت جهانی ایروان چخورو در یونسکو شده اند.

بعبارتی ثبت این اثر بعنوان میراث معنوی آذربایجانیان، پیام های خاص خودش را به زیاده خواهی ها و به رفتارهای التهابی «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان خواهد داد و مطمئنا این پتک را بر سر پاشینیان خواهیم کوفت.

لذا بر تمامی هنرمندان،آشیق ها، شاعران، فعالان، سایت ها و رسانه ها لازم است به احترام قاراباغ و به دور از افراط و تفریط در ثبت «ایروان چخورو» بنام آذربایجان فعالیت های رسانه ای خود را آغاز کنند.

درخواست ثبت جهانی آهنگ «ایروان چخورو» توسط آشیق های آذربایجان ایران در خیلی از سایت های کشور جمهوری آذربایجان پوشش داده شده است.

حسن کریمزاده

۱۳۹۹/۰۶/۱۷

نقش فرانسه در فجایع جیلولوق در غرب آذربایجان

در تاریخ ایران آنقدر از مظالم روس و انگلیس گفته اند که مظالم و خوی استعماری و استکباری فرانسه در تاریخ آذربایجان و سپس ایران مغفول مانده است. شاید بتوان گفت گرچه با تقسیم ایران بین روس و انگلیس در سال ۱۹۰۷ دیگر مجالی برای ورود فرانسه به مناطق تحت نفوذ این دو دولت باقی نماند ولی اقدامات به اصطلاح مسیونری این دولت برای آموزش مسیحیان غرب آذربایجان و تحریک آنها برای فجایعی که در تاریخ «فجایع جیلولوق» نامیده می شود به صورت کاملا نرمی ادامه داشت.

سالهای ورود اولیه میسیون فرانسوی به اوایل قرن نوزدهم می رسد. در سال ۱۸۴۰ میسیون لازاريستهای فرانسه به مسیحیان  كلدانی كه قبلا ً‌به كليساي رم پيوسته بودند روی آوردند. لازاريست ها كمتر از پروتستانها توانايی مالی داشتند و در قرن بيستم، مسیونرهای فرانسوی در آذربايجان در خسروآباد سلماس، اورميه و تبريز مقر گزيده بودند. فرانسوی ها دردهه‌ی ۱۸۶۰ (۱۲۴۰ش.) فعالیت های آموزشی خود را، در منطقۀ اورمیه و همچنین در تبریز و تهران و اصفهان، گسترش دادند. اقدامات آنان گرچه در اورميه نتيجه نداد ولی انها از اعتبار نمايندة آپوستوليک که از سال ۱۸۷۵ - مقر او در اورميه بود بهره می‌جستند. روستاهای ارومیه به خصوص روستاهای مسیحی نشین آن که تا آن زمان انواع مسیحی و مسلمانش به آرامی در کنار هم روزگار می گذراندند، در سراسر دوران قاجار و با ورود میسیونرهای کاتولیک و پروتستان فرانسوی و آمریکایی به ایران دیگر روی آرامش ندید.

از سال ۱۹۱۰ آذربایجان به اشغال روسها درآمد و تاسال ۱۹۱۷ یعنی تنها یکسال مانده به پایان جنگ، آذربایجان در اشغال روسها بود. در سال ۱۹۱۵ در حالیکه تنها چند ماه از آغاز جنگ جهانی اول می گذشت مسیحیان عثمانی به دولت این کشور اعلان جنگ کرده و بر له روسیه وارد نبرد با دولت خود شدند. طبیعتا در این جنگ شکست خورده با هدایت روسها از مرزهای اورمیه و سلماس وارد آذربایجان شدند. این گروه حداقل دویست هزار نفری به عنوان میهمانان ناخوانده حسب وظیفه انسانی از سوی مردم آذربایجان پذیرقته شده و نان و غذا و مسکن خود را با این گروه کوه نشین که با آداب شهرنشینی آشنایی نداشتند تقسیم کردند. ولی چه سود که اینان در سال ۱۲۹۶ شمسی در اورمیه، با سرکردگی مارشیمون و آقا پتروس و دیگر سران آسوری و مسیحی، به همدستی مستر شئد مسیونر آمریکایی که نایب کنسول آمریکا هم بود و به همداستانی مسیو نیکیتین و فرانسوی‌ها یک واحد نظامی در سرای حاجی مستشار اورمیه دایر نموده و شروع به سربازگیری از اطراف نمودند.  

با پشتیبانی روسها، انگلیسی‌ها و فرانسویان، جیلوها یا همان مسیحیان فراری از عثمانی تشکیلات نظامی به وجود آورده بودند و افراد بیگناه آذربایجانی را غارت و کشتار می‌نمودند. فرانسه در سپتامبر ۱۹۱۷، برای درمان روس‌هایی که در نبرد با عثمانی‌ها زخمی می‌شدند، یک واحد سیار بیمارستانی (به فرانسوی: l’Ambulance) به روسیه فرستاد که ستاد آن در تفلیس بود؛ این واحد از تفلیس به ارومیه اعزام شد و بعد از خروج روسها، هم کمک‌های پزشکی و هم کمک نظامی به واحدهای شبه‌نظامی مسیحی محلی ارائه کرد. باوجود غیردینی بودن حکومت، دولت فرانسه میسیون کاتولیک را ابزار نفوذ مهمی در ایران می‌دید.

با پایان جنگ جهانی و حملات عثمانی به اردوی جیلوها در غرب آذربایجان تشکیلات این گروه بهم خورده و کل مسیحیان سلماس و اورمیه به طرف مقر انگلیسی ها در همدان فرار کردند. این گروه تا سالها در حال تبعید در بعقوبه عراق بودند تا اینکه عده ای که در کشت و کشتار دستی نداشتند با عفو به سر خانه هایشان برگشتند.

امروزه فرانسه دوباره از خوی استعماریش دست برنداشته و تحرکات امروزین فرانسه در شمال عراق (سفر مستقیم وزیر خارجه به اربیل)، منطقه قره باغ آذربایجان تحت اشغال ارمنستان (سفر هیئت رسمی نمایندگان مجلس فرانسوی و شهرداران دو شهر فرانسه به قره باغ) و شمال سوریه علیرغم داشتن ژست فرهنگی و متمدنی بسیار سوال برانگیز می باشد.

دکتر توحید ملک زاده