‏نمایش پست‌ها با برچسب ‌ آذربایجان ایران. نمایش همه پست‌ها
‏نمایش پست‌ها با برچسب ‌ آذربایجان ایران. نمایش همه پست‌ها

۱۴۰۲/۰۵/۲۸

سرنوشت مشترک و بی سرانجام جیلوها در اورمیه و سلماس و دستجات ترور ارمنی در قره باغ

 زمستان سال ۱۲۹۶ شمسی جیلوها و ارامنه به دستور متفقین (روس، انگلیس، آمریکا و فرانسه) در غرب آذربایجان مسلح شدند و با قتل عام مردم اورمیه و سلماس از بهمن ۱۲۹۶ تا مرداد ۱۲۹۷ شمسی سرنوشت خود را تباه کردند. دسته های ترور، قتل و غارت جیلوها چنان قتل و وحشتی در آذربایجان به راه انداختند که اشک و ناله آن کشیش اروپایی ساکن اورمیه را درآورد و مظلومیت آذربایجانی ها را یکبار دیگر با این جملات ثابت کرد: (دعا کنید خدایی وجود نداشته باشد تا به سبب این فجایع شما را در آن دنیا مجازات کند.)


در قره باغ نیز دستجات مسلح و تروریست ارمنی عضو فرقه رادیکال داشناکسوتیون از سال ۱۹۸۸/۱۳۶۷م هر آنچه که از قتل و غارت مسلمانان آذربایجانی بلد بودند انجام دادند و فجایعی چون قتل عام خوجالی را به وجود آوردند. همچون فاجعه جیلولوق در معرکه قره باغ نیز فرانسویها معرکه گردان هستند ولی از این پارازیتها چه سود که همچون آزادی اورمیه و سلماس و تمام غرب آذربایجان در مرداد ۱۲۹۷شمسی، دستجات ترور ارمنی نیز بزودی خان کندی را تخلیه و قره باغ به مام وطن بازخواهد گشت.

۱۴۰۱/۰۹/۰۵

حمایت کنگره جهانی آذربایجانی‌ها از مواضع علی‌اف درباره ایران

 کنگره جهانی آذربایجانی‌های جهان از اظهارات دیروز الهام علی‌اف درباره ایران حمایت کرد.




آصف قربان، رئیس کنگره جهانی آذربایجانی‌ها اعلام کرد: «از سخنان دیروز الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان در مورد ایران حمایت می‌کنیم زیرا تهران به اصل حسن همجواری احترام نمی‌گذارد».

وی با بیان اینکه پایان اشغال ۳۰ ساله اراضی آذربایجان موجب خرسندی تمام جهان تُرک از جمله بیش از ۳۰ میلیون ترک آذربایجانی در ایران مورد شده افزود: «هدف آذربایجان تضمین صلح در قفقاز جنوبی و توسعه اقتصادی منطقه کمک پس از جنگ است. با این حال متاسفانه شاهدیم که این حسن نیت آذربایجان مورد استقبال ایران قرار نمی‌گیرد و با افزایش تنش آشکارا سیاستی ضد آذربایجانی در پیش گرفته‌اند».

قربان با بیان اینکه رئیس جمهور علی‌اف بازگو کننده افکار آذربایجانی‌های جهان است، افزود: «اظهارات وی حاوی پیام‌های روشنی است. ایران به اصول حسن همجواری پایبند نبوده و روابط دو کشور را تخریب میکند. امید ما این است که دولت تهران این هشدارها را جدی بگیرد».

وی افزود: «همچنین امیدواریم ایران به حقوق بیش از ۳۰ میلیون تُرک آذربایجانی از جمله حق آموزش به زبان مادری آنان احترام گذاشته و بازداشتیهایی اعتراضات اخیر را نیز در اسرع وقت آزاد کند».

گفتنی است الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان دیروز طی سخنانی در دانشگاه «آدا» باکو با اشاره به روابط باکو - تهران گفت: من با سه رئیس جمهور ایران خاتمی، احمدی نژاد و روحانی کار کرده‌ام اما در تمام این سال‌ها وضعیتی شبیه به امروز روی نداده بود. هیچوقت به مانند اکنون شاهد بیانیه‌های مملو از نفرت و تهدید علیه آذربایجان نبودیم. ایران در عرض چند ماه دو رزمایش نظامی در مرز ما برگزار کرد.

علی‌اف با تاکید بر اینکه همواره به اظهارات و اقدامات علیه آذربایجان پاسخ می‌دهند، تصریح کرد: «ما مجبور شدیم تمرینات نظامی در مرز ایران انجام دهیم تا نشان دهیم که از آنها نمی‌ترسیم. ما تمام تلاش خود را برای محافظت از سبک زندگی سکولار در جمهوری آذربایجان همچنین محافظت از حقوق آذربایجانی‌ها در سراسر جهان از جمله در ایران انجام خواهیم داد. آنان بخشی از ما هستند».

۱۴۰۱/۰۹/۰۴

علی‌اف: از حقوق آذربایجانی‌ها از جمله آذربایجانی‌های ایران حمایت می‌کنیم

 رئيس جمهور آذربایجان بر عزم این کشور برای محافظت از حقوق همه آذربایجانی‌ها از جمله در ایران تاکید کرد.



الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان طی سخنانی در دانشگاه «آدا» باکو با اشاره به برنامه‌های دولت برای محافظت از میراث تاریخی و هویتی این کشور گفت: ما تمام تلاش خود را برای حافظت از شیوه زندگی سکولار، روند توسعه کشور و همچنین حقوق تمامی آذربایجانی‌ها از جمله در ایران انجام خواهیم داد.

وی این سخنان را در افتتاحیه نشست «کریدور میانی: ژئوپلیتیک، امنیت و اقتصاد» که رهبران و نمایندگان اندیشکده های برجسته ایالات متحده آمریکا، بلژیک، بلغارستان، انگلیس، فرانسه، اسرائیل، سوئیس، ایتالیا، گرجستان، کانادا، مصر، پاکستان، لهستان، رومانی، روسیه و ترکیه در آن حضور دارند بیان کرده و افزود: آنان بخشی از مردم ما هستند.

علی‌اف همچنین به روابط آذربایجان با ایران نیز پرداخته و افزود: من با سه رئیس جمهور ایران خاتمی، احمدی نژاد و روحانی کار کرده‌ام اما در تمام این سال‌ها وضعیتی شبیه به امروز روی نداده بود. هیچوقت به مانند اکنون شاهد بیانیه‌های مملو از نفرت و تهدید علیه آذربایجان نبودیم. ایران در عرض چند ماه دو رزمایش نظامی در مرز ما برگزار کرد.

علی‌اف با تاکید بر اینکه همواره به اظهارات و اقدامات علیه آذربایجان پاسخ می‌دهند، تصریح کرد: ما مجبور شدیم تمرینات نظامی در مرز ایران انجام دهیم تا نشان دهیم که از آنها نمی‌ترسیم. ما تمام تلاش خود را برای محافظت از سبک زندگی سکولار در جمهوری آذربایجان همچنین محافظت از حقوق آذربایجانی‌ها در سراسر جهان از جمله در ایران انجام خواهیم داد. آنان بخشی از ما هستند.

لازم به ذکر است در این همایش شرکت کنندگان در خصوص اهمیت کریدور زنگه زور، فرصت‌های جدید حمل‌ و نقل ایجاد شده توسط کریدور شرق به غرب و گسترش و تنوع حمل‌ونقل بین‌المللی به تبادل نظر می‌پردازند.

۱۴۰۱/۰۸/۱۸

حاجی‌اف: توافق صلح با ارمنستان منوط به رسمیت شناختن تمامیت ارضی آذربایجان است

 مشاور رئیس جمهور آذربایجان اعلام کرد که در صورتی که ارمنستان تمامیت ارضی آذربایجان را بپذیرد، آماده امضای توافق‌نامه صلح هستند.



حکمت حاجی‌اف، مشاور رئیس جمهور آذربایجان در برنامه «کنفرانس پیروزی قره باغ؛ دستیابی میهن باستانی به آزادی» که در سالن کنفرانس نهاد ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه در آنکارا برگزار شد، اظهار داشت: در صورتی که ارمنستان تمامیت ارضی آذربایجان را بپذیرد، آماده امضای توافق‌نامه صلح هستیم.

وی افزود: به لطف رهبران‌مان، به پیروزی قره‌باغ، پیروزی برادری، عدالت، حق و شرافت دست یافتیم. ما به آزار و اذیت ۳۰ ساله ارمنستان علیه مردم آذربایجان پایان دادیم.

حاجی‌اف در خصوص توافق صلح با ارمنستان گفت: ما منتظر پاسخ بله یا خیر ارمنستان در خصوص پذیرفتن تمامیت ارضی هستیم. در این راستا آماده امضای توافق‌نامه صلح و تغییر تاریخ این جنگ هستیم.

وی خاطرنشان کرد: جنگ دوم قره‌باغ، فراتر از یک جنگ عادی بود، این نبرد جلوی ظلم ۲۰۰ ساله علیه مردم آذربایجان را گرفت.

حاجی‌اف ضمن قدردانی از حمایات رجب طیب ارودغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اذعان داشت: پیروزی قره‌باغ نقطه عطفی در تاریخ بود، رهبران آذربایجان و ترکیه نقش بزرگی در این پیروزی داشتند، بسیار خوش‌شانس هستیم که رهبرانی مانند الهام علی‌اف و جناب اردوغان داریم.

۱۴۰۱/۰۸/۱۰

امام‌ جمعه اردبیل: ایران نگفته ارمنی ناموس ماست

 حجت الاسلام سید حسن عاملی، در خطبه های نماز جمعه با اشاره به مانور اخیر در شمال کشور تصریح کرد: در خصوص مانور سپاه و ارتش در شمال کشور در مرز آذربایجان چند کلمه لازم است به ملت بزرگ کشور آذربایجان عرض کنم با شروع این مانور سیل‌آسا هجوم به کشور ما در رسانه‌ها و روزنامه‌های آذربایجان شروع شد و هنوز هم ادامه دارد ملت آذربایجان توجه کند این مانور تهدید آذربایجان نیست اظهار قدرت در برابر آذربایجان نیست  قصد ورود به خاک آذربایجان نیست مانور، مانور تدافعی است نه تهاجمی همچنان که مانور در سال گذشته در همین منطقه تدافعی بود نه تهاجمی.




حجت الاسلام عاملی با بیان اینکه قره باغ خط قرمز ماست افزود: ایران هیچ وقت نگفته ارمنی ناموس ماست یا ارمنی خط قرمز ماست خط قرمز ما قره باغ است و هیچ کس مثل من در این تریبون از تمامیت ارضی قره باغ و لزوم عودت قره باغ به آذربایجان صحبت نکرده است من بارها گفتم راه چاره جنگ است نه گروه مینسک و نه مذاکره جنگ هم اتفاق افتاد و الحمدالله قره باغ آزاد شد مقدار کمی هم که مانده باید به  آذربایجان برگردد رهبر عظیم الشأن ما در سخنان خود فرمودند کل قره باغ باید با آذربایجان برگردد این بالاترین کمک ایران برای پیروزی آذربایجان در قره باغ بود.

حجت الاسلام عاملی با تاکید بر اینکه مانور ایران قدرت نمایی در برابر آذربایجان نیست گفت: عیب است که ما به یک کشور مسلمان، برادر و همسایه قدرت نمایی کنیم قدرت نمایی ما به قدرت‌های پشت پرده است که می‌خواهند اوضاع مرزها را به هم بریزند و برای همیشه برای منطقه گرفتاری درست کنند قبلاً بین ایران و آذربایجان توافق احداث جاده از خاک ایران به نخجوان امضاء شده و ایران کاملاً از آن حمایت می‌کند پس شما به برکت ایران بهترین و امن‌ترین راه را به نخجوان دارید سی سال است که مسیر بیله سوار به نخجوان را نیز در اختیار شما قرار داده‌ایم و نگذاشتیم در نخجوان بحرانی درست شود.

وی ادامه داد: می‌گویند ایران به نوعی برادری دینی خود را فراموش کرده است اما این طور نیست ما برادر بودیم و هستیم و خواهیم بود و به حسن برادری عمل کردیم می‌کنیم و خواهیم کرد در هر دو جنگ قره باغ در کنار آذربایجان بودیم در آینده هم اگر خدای نکرده مشکلی پیش بیاید در کنار آذربایجان خواهیم بود در جنگ اول آن چنان عمل کردیم که حکمت حاجی اف مشاور رئیس‌جمهور آذربایجان گفت اگر ایران مرزهایش را باز نمی کرد ۴۰۰ هزار نفر آذربایجانی همه قتل عام می شدند و جناب علی حسن اف در مصاحبه خود گفت اگر کمک‌های ایران در جنگ اول نبود همه ما کشته می‌شدیم این مصاحبه ایشان در اینترنت موجود است.

امام جمعه اردبیل گفت: می‌گویند ایران جاه‌طلبی ژئوپولیتیکی دارد من به شما اطمینان می‌دهم چنین جاه طلبی در ایران وجود ندارد و ایران فقط برای به هم زدن مرزها حساسیت دارد ۲۰ سال پیش ارمنستان مرزهای بین‌المللی را به هم زد در نتیجه ۲۰ سال جنگ در منطقه حاکم شد و چقدر انسان های بی گناه در این جنگ خانمان سوز جان خود را از دست دادند ما می‌گوییم این راه خطا دوباره تکرار نشود و یک جنگ ۲۰ ساله دیگر درست نشود که اگر درست شود کشورها و نیروهای دیگر از جاهای دیگر دنیا به منطقه می‌آیند و آرامش و استقرار منطقه به هم می‌خورد بهتر است همه در داخل مرزهای رسمی خود قرار بگیرند و برای رفاه، آسایش و پیشرفت کشور خود و خدمت به ملت خود مشغول باشند ما که می‌گوییم مانور، مانور صلح، دوستی و امنیت است چون جا به جا نشدن مرزها ضامن صلح است.

رئیس شورای فرهنگ عمومی استان اردبیل در خاتمه موفقیت آذربایجان را آرزوی ایران دانست و عنوان کرد: می‌گویند ایران همیشه به موفقیت های آذربایجان غبطه می‌خورد و آذربایجان قوی را تهدید خود می داند ما با صراحت و از عمق جان اعلام می‌کنیم موفقیت‌های آذربایجان موفقیت ماست و آذربایجان قوی آرزوی ماست پیشرفت شما پیشرفته جهان اسلام است چرا باید از آن ناراحت باشیم ما موفقیت، قدرت، قوت و عزت آذربایجان را هیچ وقت تهدیدی علیه ایران نمی‌دانیم مگر ممکن است برادری عزت برادرش را برای خودش تهدید بداند و آخرین توصیه من این است که بزرگان دو کشور با گفت‌وگو و مذاکره ذهنیت همدیگر را حل کنند و میدان را به تندروهایی که خیرخواه تقویت روابط دو کشور نیستند ندهند.
 

۱۴۰۱/۰۸/۰۵

این conjuncture برای آذربایجان است

                              "Conjuncture"

واژه‌‌ ای با ریشه لاتین بوده و در زبان سیاست به معنای هم آیی و همزمانی رویداد‌ها می باشد. برای مثال کودتا و یا یک تحول سیاسی در یک کشور در چه برهه زمانی و مکانی از جهان قرار دارد و چگونه از تحولات منطقه‌ای و سیاست کلی بین المللی 
متأثر می‌شود.





با سقوط قاجاریه و آغاز اقتدار دودمان پهلوی، ملل ساکن ایران برای اولین بار با تنش و تبعیض بی سابقه قومیتی و نژادی آشنا شدند و اساس بندی قومیت های ایران بر پایه «ایرانی و غیر ایرانی» برای اولین بار وارد ادبیات سیاسی ایران شد. مطابق این دیدگاه، اقوام غیر ایرانی می بایست در اقوام ایرانی مستحیل می شدند و طی یک برنامه نسبتاً بلند مدت «ایرانِ یک دست فارسی» زبان پدید می آمد. اما ظهور چنین گفتمان سیاسی در ایران و مورد حمایت قرار گرفتن آن از سوی اقتدار سیاسی وقت، باعث پیدایش سایر گفتمان‌ های قومیت گرا (عموما گریز از مرکز) در میان سایر ملل ساکن ایران شد و در میان آنها، تُرکان آذربایجان ایران به عنوان یکی از مهم ترین اقوام ساکن جغرافیای مذکور به حفظ و تداوم هویت خود مبادرت کردند و در دوره های متفاوت نیز این دیدگاه تبدیل به سیاست گریز از مرکز و استقلال طلبانه شد.

جدی ترین فصل تحرک سیاسی در آذربایجان را می توان حرکت جعفر پیشه وری در تشکیل حکومت آذربایجان در سالهای آخر جنگ جهانی دوم دانست. با وجود خلاء قدرت در هیئت حاکم ایران، این تحرک نتوانست به آنچه می خواهد برسد و به نوعی در نطفه خفه شد. موج دیگر حرکات استقلال طلبانه آذربایجان هفته های آغازین انقلاب بهمن ۵۷ شکل گرفت‌ اما به دلیل عدم آگاهی عمومی و همچنین فراگیر شدن گفتمان اسلام گرا در ایران و به تبع آن فضای جنگ ۸ ساله، بار دیگر به حاشیه رانده شد.

بی شک یکی از مهمترین نقاط عطف حرکات مذکور را می توان در فردای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل جمهوری آذربایجان در آن سوی ارس نظاره گر بود؛ چرا که باعث تشکیل گفتمان «دو سوی ارس» شد. اما این موضوع نیز نتوانست موفقیتی کسب کند چرا که هم آیی رویدادهای منطقه‌ای و بین‌المللی همخوان با تحولات سیاسی مورد انتظار نبود. جمهوری آذربایجانِ تازه استقلال یافته در یک جنگ فرسایشی و بلندمدت و در سایه کمکهای ایران و روسیه و برخی کشورهای جهان غرب، ارمنستان توانست ۲۰% اراضی جمهوری آذربایجان را اشغال کند و نابسامانی داخلی این کشور باعث فروپاشی دولت ملی‌گرای جمهوری آذربایجان شد.

اما جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ و تحولات فراروی آن، فرصت بی بدیلی را برای تحرکات گریز از مرکز و استقلال خواهی آذربایجان جنوبی رقم زده است. برخی از این عوامل که تسریع کننده فرایند استقلال خواهی آذربایجان می تواند باشد:

الف: ‌تقویت سیاست تُرک گرایی در ترکیه

جمهوری آذربایجان در جنگ اول قره باغ نتوانست نظر مساعد جمهوری ترکیه برای مشارکت در جنگ را جلب کند و مقامات وقت ترکیه با به پیش کشاندن گفتمان هایی مانند تفاوت میان آذری و تُرک و همچنین شیعه و سنی از هرگونه یاری‌رسانی به جمهوری آذربایجان خودداری کرده و ملی گرایی خود را در چارچوب مرزهای ملی ترکیه ادامه دادند، این در حالی است که تحولات سیاسی اخیر ترکیه به ویژه پس از کودتای نافرجام ۲۰۱۶ و همچنین ائتلاف حزب عدالت و توسعه اردوغان با جبهه حرکت ملی، این کشور را به سوی تُرک گرایی بی‌سابقه‌ای پیش برده است، به گونه‌ای که ترکیه نه تنها در جنگ دوم قره باغ به صورت فعال حضور و مشارکت داشت بلکه ریاست جمهوری این کشور طی اظهاراتی بی سابقه اظهار داشت که امنیت جمهوری آذربایجان امنیت ترکیه است و در صورت ورود کشور ثالث به جنگ، ترکیه نیز بخشی از مدافعه آذربایجان خواهد بود؛ وزرای دفاع و امور خارجه ترکیه نیز به صراحت اعلام داشتند که به هر شکل و وسیله ممکن در کنار آذربایجان خواهند بود به گونه ای که ترکیه دهها فروند از جنگنده‌های اف-۱۶ خود را در اختیار ارتش جمهوری آذربایجان قرار داد و این در حالی است که استفاده ترکیه از جنگنده های اف ۱۶ در چارچوب خارج از ناتو امری نامتعارف قلمداد می شود. از سوی دیگر ترکیه در اقدامی بی سابقه، میزبانی مجلس در تبعید آذربایجان جنوبی را بر عهده گرفته است که حاکی از عزم جدی آنکارا برای رصد و کنشگری در تحولات آذربایجان جنوب ارس می باشد. در این راستا تحرکات نظامی ترکیه در ناحیه مذکور نیز قابل ذکر بوده و ارتش این کشور به بهانه مبارزه با تحرکات احتمالی ارمنستان و گروه تروریستی پ ک ک تجهیزات نظامی پیشرفته و نیروهای واکنش سریع خود را در منطقه نگه داشته است. همچنین در امری نامتعارف دیگر، گفتمان آذربایجان جنوبی وارد رسانه های رسمی و دولتی ترکیه شده و اندیشکده‌های نظامی و سیاسی این کشور به صورت علنی و جدی به مطالعه و بررسی مسائل مربوط به آذربایجان ایران می پردازند.


ب: جمهوری آذربایجان

جمهوری آذربایجان نیز پس از بازپس گیری بخش اعظم اراضی اشغالی و لغو هر گونه امتیاز به ارامنه قره باغ، تلاش های خود نسبت به مسائل جنوب ارس را تشدید کرده است، امری که ناشی از نفرت فزاینده مقامات سیاسی نظامی این کشور در قبال حمایت مادی و معنوی جمهوری اسلامی ایران به ارمنستان در طی جنگ دوم قره باغ می باشد. در فحوای جدید سیاسی امنیتی جمهوری آذربایجان، با توجه به قراردادهای متعدد امنیتی با ترکیه و روسیه و همچنین ضعف فزاینده سیاسی و نظامی ارمنستان، چالش های امنیت ملی این کشور برپایه تهدید از سوی جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است و اقدامات جمهوری آذربایجان در قبال برجسته سازی گفتمان آذربایجان جنوبی و آمادگی این کشور برای اتحاد دو سوی ارس بیشتر از آنکه تهاجمی باشد حالتی واکنشی و رفلکس دارد. همچنین موفقیت جنگ دوم قره باغ و مدیریت اقتصادی قابل قبول این کشور از جمله در کنترل تورم و ثبات مالی، محبوبیت ارتش و نهاد ریاست جمهوری این کشور را تقویت کرده و این امر به اعتماد روز افزون مقامات و رسانه‌های جمهوری آذربایجان در قبال پاسخ دهی جسورانه تر را در پی داشته است. ناگفته نماند که جمهوری آذربایجان پیمان دفاع مشترک میان این کشور با ترکیه موسوم به بیانیه شوشا را رکن اصلی سیاست دفاعی خود می‌بیند.

ج: ‌روسیه

طی دو نیم قرن اخیر روس ها قدرت اصلی و هژمون منطقه قفقاز بوده‌اند؛ جنگ های طولانی مدت دوره قاجاری و تحمیل دو معاهده سنگین برای جداسازی مناطق فراسوی ارس، نابودی جمهوری نوپای آذربایجان در سال ۱۹۲۰ و تبدیل این جمهوری به بخشی از جمهوری سوسیالیستی شوروی با محوریت روس گرایی، همدستی در پیروزی ارمنستان در جنگ اول قره باغ را می توان سرخط چنین تحولاتی دانست. اما پس از چندین دهه بی ثباتی اقتصادی حاصل از اقتصاد تک محصولی و همچنین چالش های جدی دموگرافیک و کاهش جدی جمعیت، ضعف روسیه آشکار تر از گذشته شده است به گونه ای که علیرغم آمادگی این کشور برای مقابله با ناتو، ارتش روسیه همواره در حال کاهش بوده است. ناگفته پیداست که روسیه هم اکنون با بزرگترین چالش امنیتی و ژئوپلیتیک خود در شرق اروپا مواجه شده است و جنگ اجتناب ناپذیر اوکراین این کشور را به باتلاقی در حال گسترش کشانده است. اگرچه که روسیه توانسته است منطقه ای بیش از هشتاد و پنج هزار کیلومتر مربع از اوکراین را تصرف کند اما این پیشروی نظامی صرفاً مرهون برتری هوایی و موشکی بوده و پیشروی نیروی زمینی این کشور در ابعاد فاجعه آمیز با مشکل مواجه شده است، به گونه‌ای که هم اکنون بیش از ۹ درصد ارتش روسیه کارایی خود را از دست داده و اعلام بسیج جزئی رئیس جمهوری این کشور برای جذب ۳۰۰ هزار نفر با واکنش های غیرمنتظره مواجه شده است، امری که نشان می دهد روسیه دیگر توانایی مطیع سازی نظامی کشورهای اطراف خود (بر خلاف دو سده اخیر) را نداشته و زیرساخت های اقتصادی نظامی این کشور تاب تحولات پرهزینه نظامی دیگر را ندارد.

د: ایران

آن چه که تقویت گفتمان استقلال خواهی آذربایجان و جنوب ارس را در پی داشته است می توان قبل و بیش از هر چیز در داخل مرزهای ملی ایران جستجو کرد. حضور و نفوذ روزافزون گروههای ایرانشهری بر پایه قومیت مرکزی در حال به حاشیه راندن گفتمان اسلام گرایی در ایران می باشد و حرکات سیاسی گریز از مرکز قومیت های مختلف ایران از جمله تُرک های آذربایجان، بلوچها، کردها و اعراب را می توان ناشی از این امر دانست. جمهوری اسلامی ایران از اجرای بندهای قانون اساسی خود طفره رفته، نه تنها در حوزه حقوقی بلکه در حوزه های اقتصادی و فرهنگی نیز قومیت گرا عمل کرده است، اقتصاد ایران به شدت قوم گرا و مرکز گرا بوده و این خط مشی سیاسی به سیاست خارجی نیز سرایت کرده است، به گونه ای که سیاست اِعلانی «ما در قره باغ شهید دادیم» جای خود را به تهدید نظامی علنی علیه جمهوری آذربایجان داده است. ایران در حالی نگران تغییر مرزهای ژئوپلتیک در شمال غرب خود می باشد که ۱۳۲ کیلومتر از این مرز به مدت ۳۰ سال به صورت غیر قانونی (مطابق قطعنامه‌های سازمان ملل) جابجا شده بود.

ت: اتحادیه اروپا

تحولات جنگ سرد و پس از آن حاکی از آن است که دوران موسوم به Euro Centrism (اروپا محوری) به پایان رسیده است و اروپا قدرت کنشگری سابق خود به عنوان مرکز اقتصاد و سیاست جهان را در اختیار ندارد. در آغاز جنگ جهانی دوم اروپا ۲۵ درصد جمعیت و بیش از نصف اقتصاد جهان را در اختیار داشت، این میزان هم اکنون به ۷ درصد جمعیت و ۲۵ درصد اقتصاد جهان رسیده است. جنگ استراتژیک دوم قره باغ نیز نشان داد که اروپا به لحاظ کنشگری سیاسی نیز از انسجام کافی برخوردار نمی باشد و این اتحادیه به عنوان یک واحد سیاسی قوی و منتظم در شکل گیری فرایند های جهانی دخیل نبوده و کنشگری این اتحادیه به تحریم های اقتصادی آن هم به صورت گزینشی محدود می باشد


ث: آمریکا

اگرچه که آمریکا هم اکنون نیز به عنوان قدرت اول سیاسی نظامی اقتصادی جهان به عنوان قدرت هژمون مطرح است اما این کشور برای پایداری و هژمونی خود در طول دوره های متفاوت به تعاریف متفاوتی از چالش و دشمن رسیده است، به گونه‌ای که در خلال جنگ جهانی دوم آلمان، در دوره جنگ سرد اتحاد جماهیر شوروی، در دوره ای کوتاه مبارزه با تروریسم و خاورمیانه به عنوان دشمنان ایدئولوژی که این کشور مطرح بودند؛  اما هم اکنون این کشور برای حفظ جایگاه خود به عنوان سردمدار اصلی تحولات جهانی با چالشی بسیار بزرگ به نام چین روبرو می باشد و عمده توجهات این کشور به مهار چین در حوزه ها آسیا پاسفیک معطوف شده است. مطابق سیاست مهار چین، آمریکا هم اکنون بیش از ۶۰ درصد توان نیروی دریای خود را به حوزه آسیا پاسفیک کشانده و در حال ایجاد ائتلاف بزرگ با کشورهای حوزه چین می باشد. همچنین این کشور نشان داده است که بنا بر دلایل مهمی مانند عدم حساسیت استراتژیک نسبت به نفت به عنوان ماده اصلی انرژی جهانی، حساسیت خود نسبت به خاورمیانه را به میزان عمده کاهش داده و سیاست های خود را از طریق پروکسی ها دنبال می کند. شایان ذکر است که در دوره حکومت جعفر پیشه وری در آذربایجانِ ایران که بنابر اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی سرآغاز جنگ سرد رقابت شوروی و آمریکا می باشد، آمریکا به صورت فعال در عرصه داخلی ایران حضور داشته و تیم سرکوب جنبش آذربایجان از طریق نظامیان آمریکایی با فرماندهی شوارزکوف صورت گرفته است.

بهره سخن:

جنبش استقلال طلبی در آذربایجان در دو سوی ارس با فراز و نشیب های طولانی و گاهاً خونباری مواجه بوده است، اما در کنار دینامیسم سیاسی داخلی در ناحیه مذکور، تحولات منطقه‌ای و جهانی نیز بسیار متاثر بودند به گونه ای که نقش تعیین کننده و اساسی را در تحولات داشته اند. با توجه به مطالب یاد شده عواملی مانند؛ «قدرت گیری اتحاد جمهوری آذربایجان و ترکیه بر پایه ملی‌گرایی تُرکی و به حاشیه راندن گفتمان مذهبی به عنوان عامل افتراق، اشتغال پرهزینه روسیه به اوکراین و صفحه شرق اروپا، نفرت روزافزون پروژه قومی در ایران بر پایه ناسیونالیسم پارسی، عدم توانایی تاثیرگذاری اتحادیه اروپا در معادلات جهانی و همچنین پایبندی آمریکا به اصلی‌ترین رکن سیاست خارجی این کشور یعنی محوریت آسیا بر پایه مهار چین» هم آیی تاریخی بی بدیلی را در اختیار تحولات نوین منطقه به ویژه آذربایجان گذاشته‌اند و می توان ادعا داشت که این بار Conjuncture با آذربایجان است.