امروز ۲۷ مین سالگرد اشغال منطقه آغدره جمهوری آذربایجان توسط قوای مسلح ارمنستان است.
به گزارش قره باغ سسی، ۲۷ سال قبل در تاریخ ۱۶ تیر ماه سال ۱۳۷۲ هجری شمسی مطابق با ۷ ژوئیه سال ۱۹۹۳ میلادی، نیروهای نظامی ارمنستان منطقه شهر آغدره و روستاهای اطراف آن را که در ۶۲ کیلومتری شمال خانکندی به مساحت ۱۷۰۵ کیلومتر مربع و همچنین یکی از پنج منطقه ولایت سابق خودمختار قره باغ کوهستانی را به اشغال خود در آوردند. در زمان اشغال آغدره در ۱۴ روستای آن(سیرخاوند، بشیرلر، قاراشلار، قارالار، باش گۆنئی په‌یه، اورتا گۆنئی، خاتین بَیلی، مانیکلی، تئللی بینا، نارینجلار، چه‌رَکتار، ایمارت - قَروند، اومودلو، یئنی قارالار) و شهرک گنجه خانا بیش از ۱۴ هزار تُرک آذربایجانی زندگی می کرده‌اند و بعد از اشغال این مناطق توسط ارمنستان از سرزمین‌های اجدادی خود آواره شده و هم اکنون در مناطق مختلف آذربایجان ساکن شده اند.
.منطقه آغدره، واقع در شمال منطقه قره باغ، در دوره اتحاد جماهیر شوروی - در سال ۱۹۳۰ تأسیس شد. تا سال ۱۹۳۹ به آن جِرابِرت گفته می شد و از همان سال تا ۱۹۹۱ به آن مارداکِرت گفته می شد. در سال ۱۹۹۱ نام منطقه احیا شد. در اکتبر سال ۱۹۹۲ با تصمیم دولت آذربایجان، قلمرو منطقه آغدره بین سه منطقه غیر قره باغ «ترتر - آغدام - کلبجر» تقسیم شد.
هم اکنون ۸ روستا از منطقه سابق آغدره و اراضی اطراف آن، ۲۳ روستای منطقه آغدام و اراضی اطراف آن، شهر آغدره از منطقه کلبجر و ۱۳ روستا و اراضی اطراف آن در ترکیب منطقه ترتر می باشد.
۲ شهرک از منطقه آغدره به همراه ۵۷ روستا، ۶۷ باشگاه، ۵۱ کتابخانه، ۳۰ دبیرستان، ۷ بیمارستان و درمانگاه و ۱ مدرسه کارآموزی تکنیکی منطقه آغدره در اشغال ارامنه است.
آغدره منطقه ای کوهستانی است که شرق آن مسکونی و هموار می باشد و سرشار از مواد معدنی - کانسارهای پلی فلزی، سنگ آهک و گچ است. آغدره یکی از مهمترین مناطق کشاورزی قره باغ کوهستانی بود و اقتصاد آن بیشتر بر انگورداری، غلات،
تنباکو و دامداری استوار بود.
در امتداد درّه‌ی رودخانه ترتر، راه‌های متصل کننده جاده ای و کاروانی به قره باغ بالایی و پایینی آذربایجان وجود داشته است.
بناهای تاریخی دارای معماری‌های خاص و قدیمی منطقه آغدره به همراه پل‌های قدیمی و زیارتگاه مقدس «اولدوز تپه پیری» در اشغال ارمنستان می باشد.
بناهای تاریخی و معماری آغدره از قبیل معبد «آلبان گنج‌اثر» در روستای وَنگلی، معبد مقدس «ای‌آکو» در روستای کولاتاغ (سال ۶۳۵ میلادی)، معبد اورک در حوالی روستای تالش (قرن ۷ میلادی)، معبد نزدیک به چشمه‌گاه بالای رودخانه ترتر(قرن ۸ میلادی)، قلعه حاتم ملک، تعداد زیادی معبد، عبادتگاه، پل ها و گذرگاه های تاریخی و در کل تمامی بناهای تاریخی این منطقه توسط اشغالگران ارمنی و قوای غاصب ارمنستان نابود گشته و به تصرف در آمده است.
هم اکنون ارمنستان در منطقه اشغالی آغدره آذربایجان، با غارت و تخریب ثروت های طبیعی و خدادادی این منطقه، اعمالی در تضاد با حقوق بین الملل انجام می دهد. پارلمان شورای اروپا در نشست سال ۲۰۱۶ طی قطعنامه ای به شماره ۲۰۸۵ به علت ایجاد وضعیت جدید توسط قوای ارامنه بر سد «سرسنگ» که بر امتداد رودخانه ترتر جاری است ابراز نگرانی کرده است. مجمع عمومی پارلمان شورای اروپا در این قطعنامه، به علت ایجاد عمدی بحران زیست محیطی، این عمل اشغالگران ارمنی را «تجاوز زیست محیطی» نامیده و تأکید کرده که غیرممکن ساختن زندگی عادی مردم در آن مناطق باید به عنوان یک اقدام خصمانه یک دولت در برابر دیگری در نظر گرفته شود و غفلت از سد سرسنگ می تواند منجر به تلفات زیاد و بروز بحران جدید انسانی شود. این قطعنامه خواستار خروج فوری نیروهای ارمنی از منطقه سرسنگ و پایان دادن به استفاده ارمنستان از منابع آب به عنوان ابزاری برای نفوذ سیاسی یا فشار به نفع تنها یکی از طرفین درگیری است.
این تجاوز نظامی توسط ارمنستان که توسط اجماع ارامنه قره باغ کوهستانی به عنوان تلاش برای تعیین سرنوشت خود توصیف شده است، منجر به آوارگی اجباری بیش از یک میلیون نفر از سرزمین های اشغالی آذربایجان شده است و همانند تمام دوران‌ها، این سیاست اشغالگری ارامنه به ایجاد بحران‌های انسانی منجر شده است.
در نتیجه تجاوز نظامی ارمنستان به آذربایجان طی سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳، ۲۰ هزار تُرک آذربایجانی به شهادت رسیدند، بیش از ۱۰ هزار نفر زخمی شدند و ۵۰ هزار نفر نیز با جراحات مختلف جانباز و معلول شده اند. در نتیجه تجاوز ارمنستان به آذربایجان، که توانست در اواخر قرن بیستم یک کشور تک قومی ارمنی ایجاد کند، منطقه قره باغ کوهستانی آذربایجان و ۷ شهرستان خارج از قره باغ به نام های لاچین، کلبجر، آغدم، فضولی، جبراییل، قوبادلی و زنگیلان اشغال شدند. همه این مناطق توسط ارمنی ها مورد پاکسازی قومی قرار گرفته اند و تُرک ها از سرزمین های خود بالاجبار آواره شدند.
به طور کلی در نتیجه تجاوز نظامی ارمنستان به آذربایجان در سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳، بناهای تاریخی، معماری و مذهبی آذربایجان به ویژه بیش از ۶۰۰ اثر تاریخی و معماری از جمله ۱۴۴ معبد و ۶۷ مسجد، توسط نیروهای مسلح ارمنستان اشغالگر به کلی نابود شدند. در همین زمان، ۲۲ موزه با ۴۰ هزار نمایشگاه، ۴.۶ میلیون کتاب و دست نوشته های ارزشمند تاریخی در ۹۲۷ کتابخانه نابود شد، همچنین نمونه های ارزشمند میراث تاریخی آذربایجان از موزه ها به سرقت رفت و بعدا در حراج های مختلف فروخته شد.
در نتیجه پیروزیهای شکوهمند ارتش جمهوری آذربایجان در جنگ آوریل ۲۰۱۶، به همراه مناطق فضولی و جبراییل، بخشی از قلمرو منطقه آغ دره از اشغال ارمنستان آزاد شد. با ضربه مهیب ارتش شجاع آذربایجان، روستاهای تالش و سیسولان منطقه آغدره از دشمن ارمنی پاکسازی شدند. این پیروزی باشکوه به مردم آغدره و همچنین همه پناهندگان و آوارگان تُرک آذربایجانی، این عقیده محکم را داده است که روز بازگشت به وطن خودشان، چندان هم دور نیست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر